Wołyń - krajobraz z blizną

O podróży

Galicja i Wołyń dwie najbardziej znane krainy historyczne Kresów. Tworzyły w średniowieczu księstwo Halicko-Wołyńskie, a po Unii Lubelskiej przyłączone zostały do Korony. Dopiero rozbiory rozdzieliły obie krainy i losy pozostającego pod panowaniem rosyjskim Wołynia potoczyły się odmiennie od losów Galicji. Kościół greckokatolicki został zlikwidowany, a ludność zarówno polska jak i ukraińska ulegały rusyfikacji. Dziesiątki tysięcy polskich rodzin podlegało dodatkowo represjom po upadku powstania listopadowego, a potem styczniowego. W porównaniu z Galicją Wołyń nie przeżył swojego „złotego wieku” autonomii i rozwoju kulturalnego i pozostał głęboko zacofaną prowincją imperium. W Drugiej Rzeczpospolitej prowadzona na Wołyniu polityka tłumienia aspiracji narodowych Ukraińców, wojskowej kolonizacji, likwidacji cerkwi prawosławnych doprowadziły do szczególnego napięcia w stosunkach polsko-ukraińskich na tych terenach, które doprowadziły w rezultacie do masakry Polaków przez nacjonalistów ukraińskich w czasie tzw. rzezi wołyńskiej. To wydarzenie kładzie się po dziś dzień na wzajemnych relacjach obu narodów.
Ale i tutaj nie brak jest zabytków i pomników kultury wielkiej rangi oraz miejsc wpisujących się w dziedzictwo kulturowe Kresów. Takich jak Włodzimierz Wołyński - dawna książęca stolica, Ostróg - miejsce druku pierwszej Biblii wydanej w języku starocerkiewnosłowiańskim czy też Krzemieniec - miejsce urodzenia Juliusza Słowackiego ze słynnym Gimnazjum.
Są tutaj również niezwykłe miejsca kultu: Ławra Poczajowska - drugi najważniejszy prawosławny zespół klasztorny na Ukrainie, zrujnowany Podkamień - „wołyńska Częstochowa”, wspaniałe rezydencje magnackie, liczne ślady obecności żydowskiej, na czele z jedynym w swoim rodzaju cmentarzem w Brodach - „wołyńskiej Jerozolimie”. Są również wciąż obecne ślady po okrutnej historii czasów ostatniej wojny, której jadąc przez Wołyń nie da się przemilczeć.

Katowice/Kraków - Włodzimierz Wołyński - Zimno - Łuck - Poryck - Beresteczko - Ołyka - Ostróg - Międzyrzecz - Zasław - Krzemieniec - Wiśniowiec - Poczajów - Podkamień - Brody - Lwów - Przemyśl - Kraków/Katowice

Miejsca szczególnej uwagi:
Włodzimierz Wołyński - zwiedzanie dawnej stolicy księstwa halicko- włodzimierskiego
Pavlivka (Poryck)  - miejscowość, w której znajdują się mogiły Polaków – ofiar mordu dokonanego w miasteczku przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku oraz pomnik odsłonięty w 60 rocznicę rzeźi wołyńskiej przez prezydentów Kaczyńskiego i Kuczmę.
Beresteczko - rezerwat historyczny "Kozackie mogiły"
Łuck - spotkanie z ukraińskim historykiem, rozmowa o wołyńskiej tragedii sprzed siedemdziesięciu lat
Ołyka - ruiny posiadłości Radziwiłłów
Krzemieniec- zwiedzanie miasta, z którego pochodził Juliusz Słowacki
Ławra Poczajowska - miejsce kultu cudownej ikony Matki Boskiej
Brody - żydowskie niegdyś miasteczko, w którym mieszkał i uczył się wybitny niemiecki pisarz Joseph Roth

Program

Program:

1. dzień
Wyjazd z Katowic/Krakowa we wczesnych godzinach porannych. Przejazd przez Rzeszów, Zamość i Hrubieszów. Naszym pierwszym przystankiem po ukraińskiej stronie jest Włodzimierz Wołyński - jeden z najstarszych grodów na Rusi, dawna stolicy księstwa halicko-włodzimierskiego. Pośród cerkwi i kościołów Włodzimierza główną pamiątkę historyczną miasta stanowi Sobór Uspienski – rekonstrukcja dwunastowiecznej świątyni, jedyny na Wołyniu ocalały zabytek architektury staroruskiej. W nieodległym Zimnym obejrzymy monastyr Zaśnięcia Matki Boskiej, wczesnośredniowieczną fundację Włodzimierza Wielkiego.  Wieczorem docieramy do stolicy Wołynia – Łucka. Zakwaterowanie w hotelu w centrum miasta i kolacja

2. dzień
Przed południe spędzimy na poznawaniu historii i zabytków Łucka. Miasto było drugą stolica księstwa Wołyńskiego. Tutaj, w potężnym zamku Luberta, odbył się w 1429 roku zjazd monarchów europejskich. Był Łuck przez wieki siedzibą dwóch biskupów: katolickiego i prawosławnego i w Łucku znajdowała się najliczniejsza gmina żydowska na Wołyniu, liczna wspólnota karaimów oraz ewangeliccy osadnicy niemieccy. Każda z narodowości i religii zostawiła w mieście ślady, pośród których szczególnie warte są uwagi zamek Luberta oraz katolicka katedra św. Piotra i Pawła oraz obronna, renesansowa synagoga.
Po południu uadajemy sie na wycieczkę w okolce Łucka. Na naszej  trasie leży Pavlivka (Poryck) - tutaj znajdują się mogiły Polaków – ofiar mordu dokonanego w miasteczku przez nacjonalistów ukraińskich w 1943 roku oraz pomnik odsłonięty w 60 rocznicę rzeźi wołyńskiej przez prezydentów Kaczyńskiego i Kuczmę. Jedziemy dalej wschód do znanego z bitwy Beresteczka i pobliskiego rezerwatu historycznego "Kozackie mogiły", jednej z najważniejszych pamiątek historycznych dawnej Kozaczyzny i symbolu ukraińskiej świadomości narodowej na Wołyniu. Na kolację powrót do Łucka. Wieczorem zapraszmy jeszcze na spotkanie z ukraińskim historykiem, który przedstawi ukraiński punkt widzenia na tragiczne wypadki sprzed siedemdziesięciu lat.

3. dzień
Rankiem opuszczamy Łuck i jedziemy do Ołyki. Od 1589 do 1939 roku Ołyka stanowiła stolicę ordynacji Radziwiłłów. Do naszych czasów zachowało się kilka zdewastowanych pamiątek historycznych, pośród których dominują pałac Radziwiłłów i kolegiata św. Trójcy, uważana za jeden najpiękniejszych kościołów barokowych na Kresach. Docieramy do Ostroga. To jedno z najstarszych miast Wołynia, siedziba wielkiego ruskiego rodu Ostrogskich. W XVI wieku stał się Ostróg intelektualnym centrum prawosławia w Rzeczypospolitej, a to za sprawą Akademii Ostrogskiej i drukarni, w której w roku 1581 wydrukowano po raz pierwszy Biblię w języku cerkiewnosłowiańskim. Do naszych czasów zachował się po części zamek Ostrogskich wraz z potężną tzw. Murowaną Basztą, fortyfikacje miejskie, bramy Łucka i Tatarska, kościół farny i obronna synagoga.
Dotarliśmy na „czarny szlak”, którym przemieszczali się Tatarzy pustosząc tereny Rzeczypospolitej. W pobliskim Międzyrzeczu zobaczymy piętnastowieczny monastyr otoczony potężnymi murami obronnymi, w Zasławiu podobnie obronny klasztor Bernardynów, rozłożysty, barokowy kościół św. Jana Chrzciciela oraz ruiny zamku i pałacu Sanguszków. Z Zasławia zawracamy na zachód ku Krzemieńcowi.
Wieczorny przyjazd do Krzemieńca i kolacja w hotelu.

4. dzień
Krzemieniec - malowniczo położony pośród zielonych wzgórz, jest znany za sprawą Liceum Krzemienieckiego – jednej z najważniejszych placówek oświatowych na Kresach i jego najwybitniejszego absolwenta, tutaj także urodzonego Juliusza Słowackiego. Liceum Krzemienieckie wraz z kościołem Jezuitów, dworek Januszewskich z muzeum Słowackiego, cmentarz tunicki z grobem Salomei Becu - matki poety oraz ruiny zamku Witolda na górze Bony to nasz program zwiedzania miasta.
Popołudniu czas wolny w mieście Słowackiego, polecamy spacer po malowniczych wzgórzach otaczających miasto.a dla tych - którzy wypoczęli po wczorajszym, intensywnym dniu - proponujemy wyjazd do Wiśniowca, gdzie zachował się XVIII-wieczny pałac, siedziba rodu Wiśniowieckich.
Kolacja i noicleg w Krzemieńcu

5. dzień
Z Krzemieńca udajemy się do Ławry Poczajowskiej – najważniejszego po Ławrze Peczerskiej miejsca kultu religijnego na Ukrainie. Złote kopuły ławry widoczne są już z oddali. Centralnym punktem klasztoru jest Sobór Zaśnięcia Matki Boskiej, a przedmiotem najwyższej czci niewielka, wielkości kartki papieru zaledwie, cudowna ikona Matki Boskiej, do której pielgrzymują zarówno prawosławni, unici jak i katolicy. Cudowne źródło, skała z odbiciem stopy Matki Boskiej, podziemne pieczary z relikwiami świętego Hioba, a przede wszystkim rzesze rozmodlonych pielgrzymów tworzą wokół Ławry aurę świętości.
Następnie odwiedzimy niegdyś konkurencyjne dla Poczajowa sanktuarium Matki Bożej Śnieżnej w Podkamieniu. Tam z dominikańskiego klasztoru pozostały tylko malownicze ruiny, spod których udamy się na krótki spacer pod otoczony starymi kozackimi mogiłami Diabelski Kamień. Następnie w myśl zapomnianego powiedzenia "przepadniemy na chwilę" w Brodach. Dowiemy się kto przepadł i dlaczego i ze względu na imponującą synagogę oraz niezwykły żydowski cmentarz raz jeszcze skupimy uwagę na kulturze żydowskiej. Zajrzymy również na chwilę do brodzkiego gimnazjum, w którym złożył maturę wybitny pisarz języka niemieckiego Joseph Roth. Roth uwiecznił Brody w swojej najbardziej znanej powieści „Marsz Radetzkiego”. Na obiadokolację udajemy się do Lwowa.

6. dzień
Przed południem czas wolny we Lwowie. Dla tych, którzy odwiedzaja to miasto po raz pierwszy możliwość zwiedzania z przewodnikiem (Wysoki Zamkek z kopcem Unii Lubelskiej, z którego rozciąga się wspaniała panorama miasta, sobór św. Jura, Baszta Prochowa, arsenał miejski, ruiny synagogi „Złota Róża”, cerkiew wołoskiej z wieżą Korniakta, Rynek z Ratuszem i Kamienicą Królewską, Katedra Łacińska z kaplicą Boimów, kościół Dominikanów, Katedra Ormiańska, Cerkiew Przeobrażeńska, Wały Hetmańskie z gmachem Opery.)
Wczesnym popołudniem wyjazd do Polski. Powrót do Krakowa/Katowic w godzinach wieczornych.

Warunki

Świadczenia:
- 5 noclegów w hotelach ***,
- 5 śniadań,
- 5 obiadokolacji,
- opieka pilota,
- lokalni przewodnicy i referenci
- przejazd autokarem lub minibusem,
- ubezpieczenie KL i NW,
- komplet materiałów informacyjnych nt. podróży

Wszystkie świadczenia w standardzie Markopolski

Cena: 1490,-PLN
Dopłata do pokoju jednoosobowego:

Cena nie zawiera:
- wstępów do zwiedzanych obiektów: 5,-EUR płatne dodatakowo po rozpoczęciu wyjazdu.

Ważne:
Wycieczka zostanie zrealizowana przy zgłoszeniu się min. 15-u osób  na 31 dni przed rozpoczęciem imprezy.
Przy zgłoszeniu się mniejszej ilości osób wycieczka zostanie anulowana.
Biuro Marco der Pole zastrzega sobie prawo do wprowadzenia niewielkich zmian w programie.

Lektura

Rzeź wołyńska
Ewa Siemaszko, Władysław Siemaszko, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na ludności polskiej Wołynia 1939 - 1945, Wydawnictwo von Borowiecky:
Monumentalna monografia z opisami niemal wszystkich mordów dokonanych na Wołyniu wraz z listami ofiar.

Grzegorz Motyka, Od rzezi wołynskiej do akcji "Wisła", Wydawnictwo Literackie:
Monografia historyczna

Stanisław Srokowski, Nienawiść, wydawnictwo Prószyński i S-ka
Tom opowiadań znanego prozaika, który jako dziecko był swiadkiem ukraińskich zbrodni. Wstrząsające!

Leon Popek, Ostrówki. Wołynskie ludobójstwo, wydawnictwo Rytm:
Rekonstrukacja jednego z największych pogromów, jakiego dokonała UPA na Wołyniu.

Lucyna Kuklińska, Dzieci Kresów, t. I- III, wydawnictwo Jagiellonia:
Relacje dzieci, które przeżyły rzeź na Wołyniu i w Galicji Wschodniej.

Proza
Zofia Kossak-Szczucka, Pożoga, Greg 2008

Włodzimierz Odojewski, Zasypie wszystko, zawieje, Świat książki, 2006

Gregor von Rezzori, Gronostaj z Czernopola, Warszawa 2003

Publicystyka
Wołyń 1943 – 2008. Pojednanie. Zbiór artykułów publikowanych w „Gazecie Wyborczej”, Warszawa 2008
Mykoła Riabczuk, Dwie Ukrainy, Kolegium Europy Wschodniej 2005

Historia:
Jarosław Hrycak, Iza Chruślińska, Ukraina. Przewodnik Krytyki Politycznej, Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2009

Esej
Jurij Andruchowycz , Ostatnie terytorium, Wołowiec 2002
Martin Pollack, Po Galicji, Olsztyn 2000